1. Yedili Ses (Yedili Aralığı)
Bir akorun yedili sesi, o akorun kök sesinden itibaren yedi diyatonik nota uzaklıkta bulunan sestir. Farklı türlerde yedili aralıkları bulunur:
Majör Yedili: Kök sesten yukarıya doğru yedi tam ve yarım ses (onikinci yarım ses) uzaklıktadır. Örneğin, Do majör gamında Do'dan Si'ye olan aralık majör yedilidir. Majör yedili akorlar (majör üçlü + majör yedili) genellikle yumuşak ve tatlı bir tınıya sahiptir.
Minör Yedili: Kök sesten yukarıya doğru on tam ve yarım ses (onbirinci yarım ses) uzaklıktadır. Örneğin, Do majör gamında Re'den Do'ya olan aralık minör yedilidir (aşağı yönde sayıldığında). Do majör gamının beşinci derecesi olan Sol'dan Fa'ya olan aralık da minör yedilidir. Dominant yedili akorlar (majör üçlü + minör yedili) güçlü bir çözülme eğilimine sahiptir. Minör yedili akorlar (minör üçlü + minör yedili) ise daha hüzünlü bir tınıya sahip olabilir.
Eksiltilmiş Yedili: Kök sesten yukarıya doğru on yarım ses uzaklıktadır. Genellikle eksiltilmiş üçlü üzerine bir minör üçlü eklenerek oluşturulur. Tınısı oldukça gergin ve çözülme ihtiyacı hisseder.
Yarı Eksiltilmiş Yedili: Kök sesten yukarıya doğru on bir yarım ses uzaklıktadır. Minör üçlü üzerine bir majör üçlü eklenerek oluşturulur. Tınısı eksiltilmiş yediliye göre daha yumuşaktır ancak yine de belirgin bir karakteri vardır.
Yedili Sesin Dört Sesli Armonideki Rolü: Yedili ses, dört sesli armonide en sık yedili akorlarla karşımıza çıkar. Bu akorlar, üçlü akorlara yedinci bir sesin eklenmesiyle oluşur ve armoniye zenginlik ve karmaşıklık katar. Yedili akorların farklı çevirimleri bulunur ve bu çevirimlerde yedili ses bas partisinde de yer alabilir.
2. Altılı Ses (Altılı Aralığı)
Bir akorun altılı sesi, o akorun kök sesinden itibaren altı diyatonik nota uzaklıkta bulunan sestir. Farklı türlerde altılı aralıkları bulunur:
Majör Altılı: Kök sesten yukarıya doğru dokuz tam ve yarım ses (dokuzuncu yarım ses) uzaklıktadır. Örneğin, Do majör gamında Do'dan La'ya olan aralık majör altılıdır. Majör üçlü akorlara majör altılı eklendiğinde majör altılı akorları oluşur, bu akorlar genellikle neşeli ve aydınlık bir tınıya sahiptir.
Minör Altılı: Kök sesten yukarıya doğru sekiz tam ve yarım ses (sekizinci yarım ses) uzaklıktadır. Örneğin, Do majör gamında Mi'den Do'ya olan aralık minör altılıdır (aşağı yönde sayıldığında). Do majör gamının birinci derecesi olan Do'dan La bemol'e olan aralık minör altılıdır. Minör üçlü akorlara minör altılı eklendiğinde minör altılı akorları oluşur, bu akorlar genellikle daha melankolik bir tınıya sahip olabilir.
Artırılmış Altılı: Majör altılıdan yarım ses daha tizdir.
Eksiltilmiş Altılı: Minör altılıdan yarım ses daha pesdir.
Altılı Sesin Dört Sesli Armonideki Rolü: Altılı aralığı, dört sesli armonide çeşitli şekillerde kullanılabilir. Üçlü akorlara eklenebilir (majör veya minör altınlı akorlar). Aynı zamanda, yedili akorların birinci çeviriminde bas sesi olarak altılı aralığı bulunur (örneğin, bir Do majör yedili akorunun birinci çevirimi olan Do/Mi akorunda Mi ile Do arasındaki aralık altılıdır).
3. Dokuzlu Ses (Dokuzlu Aralığı)
Bir akorun dokuzlu sesi, o akorun kök sesinden itibaren dokuz diyatonik nota uzaklıkta bulunan sestir. Bu, aslında bir oktav yukarıdaki ikili aralığı (majör veya minör) ifade eder.
Majör Dokuzlu: Kök sesten yukarıya doğru on dört tam ve yarım ses (on dördüncü yarım ses) uzaklıktadır. Majör yedili akorlara majör ikili (bir tam ses) eklenmesiyle oluşur. Tınısı genellikle geniş ve parlaktır.
Minör Dokuzlu: Kök sesten yukarıya doğru on üç tam ve yarım ses (on üçüncü yarım ses) uzaklıktadır. Dominant yedili akorlara minör ikili (yarım ses) eklenmesiyle oluşur (alterasyon olarak da düşünülebilir). Tınısı daha gergin ve caz karakterli olabilir.
Dokuzlu Sesin Dört Sesli Armonideki Rolü: Dört sesli armonide tam bir dokuzlu akorun tüm seslerini (kök, üçüncü, beşinci, yedinci, dokuzuncu) aynı anda bulundurmak genellikle mümkün olmaz. Bu durumda bazı sesler (genellikle beşinci ses) atılabilir veya dokuzlu sesi yedili akorun bir "uzantısı" veya "renklendirmesi" olarak kullanılabilir. Örneğin, bir dominant yedili akoruna dokuzlu sesi eklendiğinde, bu genellikle Soprano veya Alto partisinde duyulur ve armoniye belirgin bir renk katar.
Özetle:
- Yedili: Akorun kökünden yedi nota uzaklıkta, yedili akorların temelini oluşturur.
- Altılı: Akorun kökünden altı nota uzaklıkta, altınlı akorlarda ve yedili akorların çevirimlerinde önemli rol oynar.
- Dokuzlu: Akorun kökünden dokuz nota uzaklıkta (bir oktav yukarıdaki ikili), genellikle yedili akorlara renk katar ve tam olarak dört seste seslendirilmesi özel düzenlemeler gerektirebilir.
